ကြန္ဆာေဗးတစ္အယူကုိ ဓမၼေရစင္ျဖင့္ သစ္လြင္ေစခဲ့သူ (သုိ႔) ဒုတိယေျမာက္ ဂၽြန္ေပါ (၁၉၂၀-၂၀၀၅)

            ဒုတိယေျမာက္ ဂၽြန္ေပါႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးဟု ထင္ျမင္ယူဆသူမ်ား ရွိႏုိင္ပါသည္။ သ၏ ပုပ္ရဟန္းမင္းသက္တမ္းအတြင္း အစဥ္အလာ ရုိမန္ကက္သလစ္အယူကုိ ျပန္လည္ရွင္သန္ေစခဲ့သူအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္လုိၾကမည့္ သူမ်ားလည္း ရွိပါလိမ့္မည္။ အစဥ္အလာ ရုိမန္ကက္သလစ္အယူက လစ္ဘရယ္ သေဘာေဆာင္ေသာ ျဖစ္ထြန္းမႈအားလုံးကို ျငင္းပယ္သည္ျဖစ္ရာ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါ၏အမည္မွာ အတိတ္ ႏွင့္ ယွဥ္တြဲအမွတ္ရစရာလုိ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မည္။ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထုိက္ပါ၏ေလာ…….။
            မျဖစ္သင့္ မျဖစ္ထုိက္ဟု ဆုိခ်င္သည္။ ဒုတိယေျမာက္ ဂၽြန္ေပါအေပၚမွာ ရင့္က်က္ျပည့္စုံေသာ ကက္သလစ္ေတာ္လွန္ေရးႀကီးတစ္ရပ္ကို ဦးေဆာင္ဆင္ႏႊဲခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ သူသည္ ကြန္ဆာ ေဗးတစ္၀တ္ရုံ ျခံဳထားသူ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ သုိ႔ႏွင့္တုိင္ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ကိုယ္စားျပဳသူရဟန္း မင္းႀကီး ျဖစ္သည္မွာ ေသခ်ာသည္။ အထူးသျဖင့္ အလြန္တရာ နက္႐ႈိင္းသိမ္ေမြ႔လွေသာ အေျပာင္းအလဲႀကီး ႏွစ္ ရပ္ကို ၿပီးျပည့္စုံခဲ့သူ ျဖစ္ပါသည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ စစ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေက်ာင္းေတာ္၏သေဘာထားႏွင့္ ဂ်ဴး လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ သက္ဆုိင္ေသာ ေက်ာင္းေတာ္၏ဆက္ဆံေရးတုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။
            အဆုိပါအေျပာင္းအလဲႏွစ္ခု ေပါင္းစည္းလုိက္ရာ ေက်ာင္းေတာ္သမုိင္းအတြက္ အေရးႀကီးလွေသာ ေတာ္လွန္ေရးတစ္ရပ္ေမြးဖြားလာေတာ့သည္။ ထုိ႔ထက္ ေနာင္အနာဂါတ္အေျပာင္းအလဲမ်ားအတြက္ အုတ္ျမစ္ခ် ေပးလုိက္သလုိလည္း ျဖစ္သြားေတာ့သည္။ ဤအုတ္ျမစ္ေပၚတြင္ ေနာင္လူမ်ားက ေနာက္ထပ္ေတာ္လွန္ေရး အဆင့္ဆင့္ ဆင္ႏႊဲၾကဦးမည္ျဖစ္ရာ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့သူ မွန္းဆသည္ထက္ လြန္ခ်င္လည္း လြန္သြားပါလိမ့္မည္။ မတတ္ႏုိင္..။ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါမွာ သမုိင္းသေဘာကို ႏွလုံးသြင္းႏုိင္သူျဖစ္ပါသည္။
            စင္စစ္ ဆုိခဲ့ပါ အေျပာင္းအလဲႏွစ္ရပ္ကို စတင္ခဲ့သူမွာ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါေတာ့လည္း မဟုတ္ပါ။ ဒုတိယဗာတီကန္ေကာင္စီမွ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဆ႒မေျမာက္ေပါျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္က ဗာတီကန္ေကာင္စီ ၏ ေၾကညာခ်က္တစ္ရပ္ ထြက္လာသည္။ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာ ဟု အမည္ရသည္။ ဘာသာေရးလြပ္လပ္ခြင့္ကို ေသာင္းတုိက္က ၾကားေစလုိက္သည့္ ေၾကညာခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ အမွန္တရားကို ကာကြယ္ေရးဟူေသာ ဆင္ေျခ ျဖင့္ အင္အားသုံးနည္းနာမ်ား အသုံးျပဳေနၾကသည္ကို ဗာတီကန္က စြန္႔လႊြတ္ပစ္လုိက္သည္။ ဤသည္ပင္ ေၾက ညာခ်က္၏ ၀ိညာဥ္ျဖစ္လာေတာ့သည္။
            ကြန္စတင္တုိင္းႏွင့္ ၾသဂတ္စတင္းတုိ႔ ေခတ္ေလာက္ကတည္းက အသားက်ေနခဲ့ေသာ ေဂါ႔ဒ္အလုိ ေတာ္က်စစ္ပြဲဆုိသည့္ တရားတစ္ဖက္၊ ဓားတစ္ဖက္လမ္းစဥ္ကို ေမွာက္လွန္ပစ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ေတာ့သည္။ ေၾက ညာခ်က္ထြက္ၿပီး မေရွးမေႏွာင္းမွာပင္ ဆ႒မေျမာက္ေပါက ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံသုိ႔တက္ၿပီး စစ္ကို မလုိၿပီဟု ဧ၀ံေဂလိတရားသစ္ကို ေဟာၾကားလုိက္ရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးငတ္ေသာ ကမၻာ့လူထုက တက္ညီလက္ညီ အာမင္ ၾကသည္။ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ဒုတိယေျမာက္အာဘန္၏ ၁၀၉၅ ခုႏွစ္က ခ႐ူးဆိတ္စစ္ေမာင္းသံကို ေျပာင္း ေျပာင္တင္းတင္း ျငင္းဆန္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ေတာ့သည္။
            ဆ႒မေျမာက္ေပါ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမစ္ရွင္ကို ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါက လက္ဆင့္ကမ္း တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါသည္ ဆုိဗီယက္ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒကို ခုိင္ခုိင္မာမာဆန္႔က်င္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ အၾကမ္း မဖက္ေရး အထုိင္ေပၚမွ အန္တုျခင္းျဖစ္သည္။ ပုိလန္ခုံခံေရးလႈပ္ရွားမႈကိုလည္း ထင္ထင္ရွားရွား ေထာက္ခံခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကတၱီပါႏွလုံးသားျဖင့္ ႀကိဳဆုိျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအေမြေကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ဇာတ္ထြက္ပိုင္း ၁၉၈၉ အေရာက္တြင္ ေသြးထြက္သံယုိမႈ မရွိဘဲ ဆုိဗီယက္ သံကန္႔လန္႔ကာ ၿပိဳက်သြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ ကရင္မလင္က်ဆုံးခန္းတြင္ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါ၏ အခန္းက႑မွာ ထုိက္ထုိက္တန္တန္ တစ္ေနရာ ထင္က်န္ ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ သူ၏အဟႎသတရားက ေဗာ္ရွီဗစ္တုိ႔၏ အၾကမ္းဖက္ေတာ္လွန္ေရးထက္ အာနိသင္ထက္ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခ်က္ျဖစ္ေတာ့သည္။
            ဤသုိ႔ျဖင့္ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္၊ ႏုိ၀င္ဘာလတြင္ ဘာလင္တံတုိင္းႀကီး ၿပိဳက်သြားသည္။ စစ္ေအးတုိက္ပြဲ ဆုံးခန္း တုိင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဘာမွ်မၾကာလုိက္။ ေနာက္တစ္လ မရွိတရွိမွာပင္ အေမရိက က စစ္ေအးလြန္ေခတ္ ပထမဆုံးစစ္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲလုိက္သည္။ ပနားမားႏုိင္ငံကို ၀င္တုိက္လုိက္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါက မဆုိင္မတြပင္ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ၿပီး ႐ႈတ္ခ်ကန္႔ကြက္လုိက္သည္။ သူသည္ လက္၀ဲ၊ လက္ယာမေရြး အၾကမ္း ဖက္ လက္နက္အားကိုး၀ါဒကို စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ဆန္႔က်င္သူျဖစ္သည္။ ၁၉၉၁ ပင္လယ္ေကြ႔စစ္ပြဲကို ဆန္႔က်င္သည္။ ေနတုိး၏ ဆားဗီးယားေလေၾကာင္းတုိက္ပြဲကို ဆန္႔က်င္သည္။ အာဖဂန္နစၥတန္စစ္ပြဲကို ဆန္႔က်င္သည္။ ၂၀၀၃ စစ္ပြဲကို ဆန္႔က်င္သည္။ ခ႐ူးဆိတ္စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ အၾကမ္းဖက္၀ါဒဆန္႔က်င္ေရးဆုိသည္ကိုလည္း ဆန္႔က်င္ သည္။ သူသည္ စစ္ပြဲအားလုံးကို ဆန္႔က်င္သူ ျဖစ္သည္။ ဗာတီကန္ေခါင္းေလာင္းသံတြင္ မည္သည့္ အေၾကာင္း ျပခ်က္ႏွင့္မွ် စစ္ခရာသံမထြက္ေစရ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတးသံသည္သာ ဂၽြန္ေပါေခတ္ေက်ာင္းေတာ္၏ နိစၥဓူ၀ဓမၼ ေတး ျဖစ္ေစရမည္။ စစ္ကိုမလုိၿပီ။
             ဂ်ဳးလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ဒုတိယေျမာက္အေျပာင္းအလဲမွာလည္း ဒုတိယဗာတီကန္ေကာင္စီမွ ျမစ္ဖ်ားခံခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ဗာတီကန္မွ ေနာက္ထပ္ေၾကညာခ်က္တစ္ေစာင္ ထြက္လာ ျပန္သည္။ သင္ပုန္းေခ်ေၾကညာစာတမ္းဟု လူသိမ်ားသည္။ ဂ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ခရစ္ေတာ္ကို သတ္ျဖတ္သူ ဆုိသည့္ စြပ္စြဲခ်က္ကို အဆုိပါ ေၾကညာခ်က္က ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့သည္။ ခရစ္ေတာ္ကို ေသဒဏ္ခ် ရန္ ေတာင္းဆုိခဲ့ၾကသည့္အတြက္ ဂ်ဴးတုိ႔အေပၚ တင္က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ အာဃာတကို မလုိလားအပ္ေသာ အမုန္းမီး ပြားအျဖစ္ ျပန္လည္ဆန္းစစ္လုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဤအမုန္းမီးပြားကိုပင္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ေလာင္ၿမိဳက္ေစၿပီး ဟစ္တလာက ဂ်ဴးလူမ်ိဳးအေပါင္းကို မီးေလာင္တုိက္သြင္းခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
            ပုိလန္သား ဂၽြန္ေပါမွာ ငယ္ရြယ္စဥ္ကပင္ ေအာ့စေ၀ါငရဲခန္းႏွင့္ ရင္းႏွီးခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္။ ဂ်ဴးတုိ႔၏အတိဒုကၡ ကို ေမတၱာဓာတ္ျဖင့္ စာနာႏုိင္ခဲ့သည္။ သို႔ျဖင့္ အမုန္းမီးပြားမ်ားကို ဓမၼေရစင္ျဖင့္ ၿငိမ္းသတ္ေစေရးမွာ သူ၏အိပ္ မက္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ျဖစ္လာေသာအခါ ဤအိပ္မက္သည္ပင္ သူ၏မစ္ရွင္ျဖစ္လာသည္။ ခရစ္ယာန္ပညာေရးစာေဆာင္မ်ားမွ ဂ်ဴးဆန္႔က်င္ေရးမ်ားကို တတ္ႏုိင္သေလာက္ ဖယ္ရွားခဲ့သည္။ ဂ်ဴးေက်ာင္း ေတာ္မ်ားသို႔ တရား၀င္လည္ပတ္ခဲ့သည္။ စစ္အတြင္းကၾကံဳခဲ့ေသာ ဂ်ဴးတုိ႔၏အတိဒုကၡကို ထာ၀ရသင္ခန္းစာ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ဂ်ဴးတုိ႔၏ အစၥေရးႏုိင္ငံထူေထာင္ေရးလႈပ္ရွားမႈကို စာနာေထာက္ခံေပးခဲ့သည္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေဂ်႐ု ဆလင္ခရီးစဥ္တြင္ ပုိ၍ရဲရင့္ေသာ ေျခလွမ္းတစ္ခုကိုပင္ လွမ္းျပခဲ့သည္။
            ေခတ္ေဟာင္း ခရစ္ယာန္အခ်ိဳ႕က သိကၡာခ်ခဲ့ၾကေသာ အစၥေရးေက်ာင္းေတာ္၏အခန္းကို ျပန္လည္ေဖာ္ ထုတ္ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေယ႐ႈခရစ္က ေက်ာင္းေတာ္အသစ္ကို ကုိယ္စားျပဳသူျဖစ္ရာ ဂ်ဴးဘာသာေရးကို ခရစ္ယာန္ျဖင့္ အစားထုိးရမည္ဆုိေသာ သမား႐ုိးက်အယူအဆကို ဆန္႔က်င္႐ႈတ္ခ်ခဲ့ပါသည္။ စင္စစ္ ဤအျပဳအ မူမွာ ဗဟုဘာသာေရးအေျခခံကို ကက္သလစ္အစဥ္အလာတြင္ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ထည့္သြင္းလုိက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ မတူ ေသာဘာသာမ်ားၾကား ၿငိမ္းခ်မ္းခ်စ္ၾကည္စြာ အတူယွဥ္တြဲ ေနႏုိင္ေရးအတြက္ အုတ္ျမစ္ခ်ေပးလုိက္ျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။
            ရာစုသစ္ လွည့္ေျပာင္းခ်ိန္သို႔ ေရာက္ေသာအခါ ဒုတိယေျမာက္ဂၽြန္ေပါက ခရစ္ယာန္တုိ႔၏ ရာဇ၀င္တြင္ ရစ္မည့္ အမွားႏွစ္ရပ္ကို ထုတ္ေဖာ္၀န္ခံရင္း ၀မ္းနည္းစကားဆုိခဲ့သည္။ အမွန္တရားကာကြယ္ေရးဆုိေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ အင္အားသုံးအၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ဂ်ဴးတုိ႔အေပၚ ႏွိမ့္ခ်ေစာ္ကားခဲ့သည္တုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဤေနရာ တြင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးမွာ ၀မ္းနည္းပါသည္ဆုိေသာ သံတမန္စကားမွ်ျဖင့္ ၀တ္ေက်တမ္းေက် ေတာင္းပန္ခဲ့ သည္ မဟုတ္ပါ။ ယုံၾကည္မႈအသစ္ႏွင့္ က်င့္၀တ္အသစ္တုိ႔ကုိ ထုတ္ေဖာ္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အၾကမ္းမဖက္ေရး ဆုိေသာ အဟႎသတရားႏွင့္ မတူေသာ ဘာသာတရားမ်ားအေပၚ ေလးစားတန္ဖုိးထားေရးဆုိေသာ ခႏၲီစတရား ႏွစ္ပါးျဖင့္ ရုိမန္ကက္သလစ္ဘာသာကို ပုိမုိၾကြယ္၀ေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
            ဤသည္ပင္ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး၏ေတာ္လွန္ေရး ျဖစ္သည္။ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီး ခ်န္ထားရစ္ခဲ့ေသာ မြန္ ျမတ္လွသည့္ အေမြလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ေျပာရလွ်င္ အစဥ္အလာ ကြန္ဆာေဗးတစ္အယူကို ဓမၼေရစင္ျဖင့္ သစ္လြင္ေစလုိက္ျခင္း ျဖစ္ေတာ့သည္။

စာၫႊန္း - The Pope’s Ture Revolution. (By James Carroll)
( လူမ်ား၊ အုိင္ဒီယာမ်ား၊ ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ေခတ္ေရစီး၊ ေက်ာ္၀င္း-မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)